Als je hetzelfde blijft doen, houd je hetzelfde
Duidelijk moge zijn dat de uitdaging waar de gemeenten en de gemeenschap voor staan, niet met de geijkte aanpak vormgegeven kan worden. Er zal anders gedacht en anders gewerkt moeten worden om de benodigde cultuurverandering en systeemveranderingen voor elkaar te krijgen. Om de transformatie van het Sociaal Domein te laten slagen zullen we de zorg en ondersteuning anders moeten definiëren en organiseren.
Om de transformatie vorm te kunnen geven is informatie nodig die aansluit bij de veranderopgave in het Sociaal Domein. Er zijn veel gegevens beschikbaar vanuit landelijke organisaties en vanuit de eigen gemeentelijke systemen en systemen van de zorgverzekeraars, maar deze kenmerken zich op dit moment veelal door:
- Versnippering: het betreft gegevens die vanuit elk afzonderlijk beleidsterrein en organisatie beschikbaar zijn. De integraliteit en samenhang tussen de verschillende leefdomeinen komt daarmee niet tot uitdrukking en daarmee komt ook niet de gewenste integrale aanpak in het Sociaal Domein van de grond.
- Te groot aggregatieniveau: gegevens worden vaak niet op wijkniveau gepresenteerd maar op gemeenteniveau, waarmee deze gegevens weinig inzicht geven in de werkwijze en resultaten van de sociale wijkteams.
- Onoverzichtelijkheid: door de hoeveelheid informatie en het ontbreken van een samenhangende indeling of een verouderde indeling volgens de oude beleidskokers.
- Geen duiding en vergelijking van gegevens, waardoor de cijfers geen inzicht geven.
Als je hetzelfde blijft kijken, blijf je hetzelfde zien
Er geldt dus evenzeer een veranderopgave voor de monitoring van het Sociaal Domein. Als we op dezelfde wijze blijven kijken naar de gegevens als voorheen (d.w.z. per beleidssector en vooral gefocust op aanbod, systemen en financiën) krijgen we geen zicht op de samenhang in de transformatie en zullen we dus ook de transformatie niet kunnen volgen en bijsturen. Ook in de monitoring zal de nieuwe denkwijze en aanpak, die aansluit bij de transformatie van het Sociaal Domein, doorgevoerd moeten worden.
De Arrangementenwaaier: kapstok voor transformatie, kapstok voor de monitor Sociaal Domein
Om de transformatie inzichtelijk te maken, wordt de Arrangementenwaaier als kapstok voor de gegevenspresentatie gebruikt in de monitoring. De Arrangementenwaaier kan bovendien ook gebruikt worden bij beleidsvorming en de uitvoering, onder andere door de wijkteams in het Leefzorgplan. Door met dezelfde beeldtaal te werken in uitvoering, beleidsvorming en monitoring, wordt de monitoring herkenbaar en bruikbaar voor alle actoren in het Sociaal Domein.
Uitgangspunten transformatie zijn invalshoeken monitoring
Willen we de transformatie goed kunnen volgen, dan zullen we dus ook de monitor in moeten richten volgens de uitgangspunten van de transformatie. De meerwaarde van de monitor is dan ook niet dat we meer gegevens verzamelen, maar meer met dezelfde gegevens doen.
Op basis van de Arrangementenwaaier zijn verschillende monitorinstrumenten ontwikkeld: